Witamina D jest związkiem, który ma szeroko udowodnione znaczenie w utrzymywaniu prawidłowej równowagi organizmu. Odgrywa istotną rolę w procesach zapalnych i kancerogenezie dzięki silnemu wpływowi na układ immunologiczny, korzystnie wpływa na układ sercowo naczyniowy a także pozwala zachowa prawidłową gospodarkę wapniowo-fosforanową.
Pierwszym istotnym działaniem witaminy D w przebiegu ciąży jest wpływ na implantację łożyska – prawidłowe wysycenie organizmu witaminą D znacznie zmniejsza ryzyko poronienia i śmierci noworodków.
W czasie ciąży dochodzi do niewielkiego (2-4%) ubytku masy
kostnej matki. Ubytek może być nasilany przez niedobory wapnia i witaminy D w
diecie. Wynika to z funkcji regulatorowej witaminy D, jaką pełni ona w
gospodarce wapniowo-fosforanowej organizmu.
Działanie na układ kostno-szkieletowy nie ogranicza się do organizmu mamy –
prawidłowe stężenie witaminy D minimalizuje ryzyko wystąpienia krzywicy u
dzieci na skutek zaburzenia mineralizacji szkieletu, a także ryzyko
późniejszego zachorowania na osteoporozę.
Wpływ witaminy D na zdrowie mamy i rozwój płodu
Pierwszym istotnym działaniem witaminy D w przebiegu ciąży jest wpływ na implantację łożyska – prawidłowe wysycenie organizmu witaminą D znacznie zmniejsza ryzyko poronienia i śmierci noworodków.
W czasie ciąży dochodzi do niewielkiego (2-4%) ubytku masy
kostnej matki. Ubytek może być nasilany przez niedobory wapnia i witaminy D w
diecie. Wynika to z funkcji regulatorowej witaminy D, jaką pełni ona w
gospodarce wapniowo-fosforanowej organizmu.
Działanie na układ kostno-szkieletowy nie ogranicza się do organizmu mamy –
prawidłowe stężenie witaminy D minimalizuje ryzyko wystąpienia krzywicy u
dzieci na skutek zaburzenia mineralizacji szkieletu, a także ryzyko
późniejszego zachorowania na osteoporozę.
Zwiększone spożycie witaminy D w czasie ciąży redukuje ryzyko wystąpienia alergii u dziecka, jak również minimalizuje częstość występowania infekcji dróg oddechowych u dziecka. Dzieje się tak ze względu na obecność receptorów dla tej witaminy na powierzchni komórek układu odpornościowego – związanie witaminy D z receptorem powoduje zwiększenie aktywności komórek typu natural killer, limfocytów T i B oraz neutrofilów.
Źródła witaminy D
Jednym ze źródeł witaminy D w organizmie jest jej synteza skórna, występująca pod wpływem promieniowania UVB.
W Polsce zapotrzebowanie dobowe za pomocą syntezy skórnej można pokryć jedynie w okresie od kwietnia do października najlepiej pomiędzy godziną 10 a 15, przy 10-15 minutowej ekspozycji przedramion oraz nóg. Należy mieć na uwadze fakt, że stosowanie kremów z filtrami UV obniża wydajność syntezy skórnej. W pozostałych miesiącach zalecana jest suplementacja tą witaminą, jednak dawka powinna być dostosowana po uprzednim oznaczeniu poziomu tej witaminy we krwi.
Kolejnym źródłem witaminy D jest dieta – znajduje się ona zarówno w pokarmach pochodzenia zwierzęcego jak i roślinnego – węgorz, łosoś, śledź, żółtko jaja, sery żółte, mleko, masło i niektóre grzyby. Dobrym, choć często niewystarczającym źródłem witaminy D jest tran, o którym można przeczytać tutaj.
Szacuje się, że niedobór tej witaminy występuje u aż 90% populacji naszego kraju. Wynika to przede wszystkim z szerokości geograficznej, a także na zbyt niskie spożycie produktów bogatych w tę witaminę. Istnieje kilka grup ryzyka występowania znacznego niedoboru tej witaminy, w których znajdują się między innymi ciężarne i kobiety karmiące oraz niemowlęta.
Preparaty z witaminą D okiem farmaceuty
W pracy mam styczność z mnóstwem preparatów witaminy D, głównie w połączeniu z witaminą K2-MK7 lub K2-MK7 i wapniem, które jednak z reguły odradzam. W świetle najnowszych badań łączne podawanie witaminy D3 z K2 jako czynnika wspierającego mineralizację kośćca nie zostało udowodnione. Innym powodem, dla którego odradzam stosowanie preparatów witaminyD3+K2 jest fakt, że najczęściej zawierają dawki 2000 j.m. lub 4000 j.m. witaminy D3, które nie dla każdego są odpowiednie.
Nie wszyscy zdają sobie sprawę z faktu, że nadmierna podaż witamin nie jest korzystna dla naszego organizmu. Co prawda objawy toksyczności witaminą D występują stosunkowo rzadko, jednak nie są one bez znaczenia dla naszego zdrowia. Najczęściej można spotkać się z podwyższonym stężeniem wapnia w moczu i we krwi.
Suplementacja witaminą D – zalecane dawki wg. rekomendacji dla Europy Środkowej
Opracowanie: Anna Kobielska – magister farmacji, dietetyk i instruktor fitness. Swoje wielokierunkowe wykształcenie zawdzięcza udziałom w licznych kursach, szkoleniach i webinarach.
Konsultacja merytoryczna dr n.med. Lucyna Kobielska